Hitit Çivi Yazılı Tabletler Yapay Zekâ Teknolojisi ile Okunacak

Anadolu’nun kadim medeniyetlerinden Hititlere ait çivi yazılı kil tabletlerin okunmasında yapay zeka teknolojisi kullanılacak.

1800 yıllarından bu yana başta Hitit İmparatorluğu’nun başkenti Hattusa (Çorum’un Boğazkale ilçesi) da çıkarılan binlerce çivi yazılı kil tablet, bilim insanları tarafından deşifre edilmiş ve Hitit tarihinin aydınlatılmasında birincil kaynaklar olmuştu.

Yüzyıllarca toprak altında kalan ve çoğunlukla deforme olmuş, parçalara ayrılmış tabletlerin okunması bilim insanları için oldukça zorlayıcı bir çalışmayı gerektiriyor. Öyle ki, birkaç satırdan oluşan bir paragrafın transkripsiyonu bazen ayları alabiliyor.

Eskiçağ dilleri alanında Türkiye’de ilk olacak proje ile Hitit tabletleri okunacak. Çorum Yayla Haber gazetesinin haberine göre, Bilimi Destekleme ve Geliştirme Derneği (BİDGEDER) tarafından, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Ankara Üniversitesi Rektörlüğü’nün işbirliğiyle ‘’Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ndeki çivi yazılı tabletlerin üç boyutlu olarak taranması ve yayınlanmış Boğazköy tabletlerinin yapay zekâ tarafından okunması’’ için düzenlenen projenin imza töreni bugün saat 17.00’de Anadolu Medeniyetleri Müzesi Konferans Salonu’nda yapıldı. Projenin bilimsel danışmanı, uzun yıllar Çorum’da hizmet vermiş olan A.Ü. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Öğretim Üyesi, Hititolog Doç. Dr. Özlem Sir Gavaz, bu projeyle Hitit tabletlerinin daha bilinir hale geleceğini ve değerlerinin artacağını belirterek, Hitit uygarlığının ve Çorum’un tanıtımı adına önemli gelişmelerin sağlanabileceği inancında olduğunu söyledi.

Doç. Dr. Özlem Sir Gavaz

Bu proje ile okunması zaman alan tablet okumalarının hızlanması, okunan tabletlerdeki kırıkların birleştirilmesi ve işaret önerilerine dayanan istatistiksel bir çıkarımın yapılması, tamamlanamayan fragmanların tespiti ve joinlerinin belirlenmesi, Hitit çivi yazısı için dijital bir kaynak arşivinin oluşturulması, Hitit çivi yazısını bilmeyenlere bir kaynak ve kolaylık sağlanması amaçlanıyor.

Bu proje ayrıca, Türkiye’de eskiçağ dilleri alanında gerçekleştirilecek ilk proje olacak.

Yahya Coşkun, ‘’Karanlık devirlere, yapay zekâyla ışık tutuyoruz.’’

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdür Yardımcısı Yahya Coşkun, büyük ses getirecek projeyi sosyal medya hesabından ‘’Hititolojide devrim niteliğinde bir adım atıyoruz. Karanlık devirlere, yapay zekâyla ışık tutuyoruz. Hitit çivi yazılı tabletleri, yapay zekâyla okuyacağız. Hem çok hızlanacağız hem okunmayan bölümleri okuyacağız. Nihayetinde de tüm arşivimizi, dijital erişime açacağız’’ diye duyurdu.

Hititolojide devrim niteliğinde bir adım atıyoruz. Karanlık devirlere, yapay zekâyla ışık tutuyoruz. 

Hitit çivi yazılı tabletleri, yapay zekâyla okuyacağız. Hem çok hızlanacağız hem okunmayan bölümleri okuyacağız.

Nihayetinde de tüm arşivimizi, dijital erişime açacağız.